Waarom is een rookmelder in elke woning verplicht?

Vanaf 1 januari 2020 moeten alle woningen in Vlaanderen beschikken over voldoende rookmelders. Diezelfde basisregel geldt al langer voor Wallonië en huurwoningen in het Brussels Gewest. We leggen graag uit waarom dat een goede zaak is en waaraan je dan precies moet voldoen.

Nieuwbouwwoningen en renovatiewoningen (met stedenbouwkundige vergunning) hebben ze sowieso, net zoals woningen die via sociale lening aangekocht zijn en zowat alle huurwoningen. Die regels en wetten waren er al. Het Vlaams Decreet dat vanaf 1 januari 2020 van kracht is, is een laatste dichting van een hiaat in de wet, zo je wil.

De enigen die nog ‘vrijgesteld’ waren van de verplichting om rookmelders in huis te voorzien, waren namelijk eigenaars, als bewoners van de eigen woning. Eigen verantwoordelijkheden, vrije keuzes … Alles goed en wel, maar omdat nog steeds de helft van de woningen niet uitgerust is met een rookmelder én woningbranden nog altijd veel slachtoffers eisen, komt de verplichting er nu gewoon voor iedereen en voor elke Vlaamse woning.

Onder ‘woning’ wordt nog steeds elk huis of appartement, elke studio of elke kamer bedoeld waarin iemand woont. Eender wie. ’s Nachts detecteert je reukzin geen rook en dat is – nog meer dan vuur – het dodelijkste element in een brand. De rookdetector of rookmelder neemt de ‘slapende’ functie dus van ons over en waarschuwt dat er gevaar dreigt.

Om dat op de goede manier te doen, moet een rookmelder werken. Lees: stroom krijgen. Dat mag in Vlaanderen door middel van een vervangbare batterij. Voor een toestel met niet-vervangbare batterij raadt Agentschap Wonen Vlaanderen een levensduur van 10 jaar aan.

Waaraan moet de rookmelder voldoen?

De rookmelders moeten van het ‘optische’ type zijn en een erkende organisatie zoals ANPI moet certificeren dat ze voldoen aan de norm NBN EN 14604. Een testknop is handig en al deze kenmerken en eigenschappen moeten op de verpakking staan.

Hoeveel rookmelders moet een Vlaamse woning hebben en waar hangen die?

Het gezond verstand en stukken van de wet hebben het nog altijd over ‘een voldoende aantal rookmelders’ per woning. Eentje per verdieping (de woning als geheel) of één per kamer (studentenkamers) is de regel in Vlaanderen. En natuurlijk hoef je er geen tien per kamer te hangen, maar rookmelders redden levens.

In dit geval is je beperken tot het absolute, wettelijke minimum dus niet noodzakelijk een top-idee.

Wat zegt de wet in Brussel over rookmelders?

Dat ze sowieso in elke huurwoning moeten hangen, sinds 2005: één in elk vertrek dat je moet doorlopen om van de deur van de slaapkamer naar de uitgang te gaan.

De detector moet voorzien zijn van een batterij met een levensduur van meer dan 5 jaar (dus een lithiumbatterij of een Alkaline Plus-batterij). Aansluiting op het 230 V-stroomnet is toegelaten, maar dan moet de detector voorzien zijn van een noodbatterij voor als er zich een stroomonderbreking zou voordoen.

De rookdetector moet van het ‘optische’ type zijn en gecertificeerd door een erkende organisatie.

Waar hang je rookmelders in Wallonië?

Sinds 2004 zijn ze in het zuidelijke landsdeel in elke woning verplicht. Het aantal varieert wel per type woning: in een appartement van minder dan 80 m² volstaat één enkele detector. Is het appartement groter, dan zijn twee detectors verplicht. Voor een huis geldt dezelfde oppervlakteregel per verdieping. Wanneer er vier (of meer) detectors geïnstalleerd worden, dan moeten deze onderling kunnen worden verbonden via een gecentraliseerd detectiesysteem. De rookmelders moeten van het ‘optische’ type zijn en gecertificeerd door een erkende organisatie. Ze moeten autonoom functioneren en gevoed worden door een ingebouwde batterij of het 230V-stroomnet.

Wie zorgt voor de rookmelders?

In de mate van het mogelijke doe je dat vanzelfsprekend gewoon zelf.  Alleen de relatie eigenaar-huurder is wat dat betreft een beetje anders: de eigenaar heeft de taak de rookmelder aan te kopen en te installeren. De huurder onderhoudt de rookmelder en vervangt zo nodig de batterij.

Zijn er uitzonderingen?

In een handelspand, kantoorruimte of bedrijfsruimte – waar we er even van uitgaan dat mensen doorgaans wakker zijn – geldt de verplichting om rookmelders te hangen niet.

Het spreekt natuurlijk voor zich dat de brandweer in bepaalde gevallen rookmelders kan opleggen in gebouwen voor professioneel gebruik, dat ook verzekeringsmaatschappijen bijkomende voorwaarden kunnen opleggen rond branddetectie en dat je als werkgever de verantwoordelijkheid draagt je personeel te beschermen.

Conclusie

In Vlaanderen moet elke woning vanaf 1 januari 2020 een goed-werkend systeem van – voldoende – rookmelders hebben. Diezelfde basisregel geldt al langer voor Wallonië en huurwoningen in het Brussels Gewest. Er zijn kleine nuances en er is blijkbaar een wet nodig, maar eigenlijk zou het gezond verstand de overhand moeten krijgen: rookmelders redden levens. Simpel.