Alles wat je moet weten over de (bijna) verdwenen woonbonus

Een eigen huis is nog altijd een goed gegeven. Dat je daardoor ook minder belastingen betaalt, is niet langer zo. De geïntegreerde woonbonus - en vooral de afschaffing ervan door de nieuwe Vlaamse regering - is onderwerp van veel nieuwsitems en nog meer meningen. Niets sluit uit dat er nog een vervolg op deze blog komt maar op dit moment, begin oktober 2019, is dit de stand van zaken. 

Verliest iedereen nu de fiscale voordelen van de geïntegreerde woonbonus? 

Niet iedereen, nee.

De woonbonus laat je - of liet je - toe de betaalde intresten, kapitaalaflossingen en premies voor de schuldsaldoverzekering fiscaal in te brengen. Wie de woonbonus al geniet, blijft die genieten. Vooral nieuwe - jonge - toekomstige kopers zullen het dus voelen. Niet op de dag dat ze effectief een huis kopen, in januari 2020, maar de opgetelde belastingvoordelen lopen in de loop van een leven wel op. Op het eind van ‘de rit’ (de duurtijd van de lening) zullen kopers na januari 2020 een heel pak minder fiscaal voordeel hebben genoten dan iedereen voor hen.

Concreet? Een gemiddeld huis met een waarde tussen 250.000 euro en 300.000 euro levert vandaag een fiscaal voordeel op van 10.000 tot 20.000 euro. De verlaagde registratierechten daarentegen bedragen - eenmalig - 2.500 tot 3.000 euro.

Nieuwbouwers zijn nog slechter af omdat ze geen registratiekosten betalen. Jambon I verlaagt die van 7 naar 6 procent “in ruil voor de afschaffing van woonbonus” maar nieuwbouwers betalen btw, geen registratiekosten. Geen compensatie dus. En ook geen belastingvoordeel meer.

De afschaffing geldt niet voor tweede woningen (dat is federale materie) en strikt genomen is ook een herfinanciering ‘een voortzetting van de oorspronkelijke lening’. Een wederopname daarentegen (het opnieuw aanvullen van het al terugbetaalde kapitaal bij een verbouwing) geldt wel als een nieuwe lening en valt onder het nieuwe fiscale regime. Wie een nieuwe woning koopt, kan via een ‘pandwissel’ zijn oude lening dan weer laten doorlopen.

Het antwoord op de eerste vraag maakt dus meteen iets duidelijk: het blijft complex. De praktische mogelijkheid om zowel de verlaagde registratiekosten als de woonbonus te missen, leidde tot een lichte vorm van paniek bij de bevoegde politici. Laat je dus bijstaan. Vraag raad.

Er ontstond vervolgens onduidelijkheid rond de precieze situatie van wie dit jaar nog de zogenaamde compromis zou ondertekenen en pas volgend jaar de notariële akte. Die kopers dreigen én de woonbonus te missen én de verminderde registratierechten. Niet dus. Jan Jambon bevestigde in ‘De Zevende Dag’ van 6 oktober: het is één van beide. Punt.

Moeten we nu snel nog een huis kopen?

Wel … ja. Eigenlijk wel. Strikt genomen gaat het natuurlijk over de lening maar als je die lening nog voor 1 januari 2020 aangaat, de compromis nog in oktober getekend wordt en de akte bij de notaris nog voor 1 januari 2020 ondertekend raakt, scheelt het dus een pak centen. Als je twijfelt, of je overweegt het, dan maak je er beter nog werk van, voor de woonbonus verdwijnt.

Anderzijds: een huis is natuurlijk niet iets wat je zo even snel tussendoor aankoopt. En: er ‘snel werk van maken’ is in deze context ook niet zo simpel als het lijkt. Tussen de ondertekening van het compromis en het verlijden van de krediet- en aankoopakte bij de notaris gaan de maanden snel voorbij. Maximaal zijn het er vier, dus garanties zijn er al niet meer. Al lijken de notarissen de woonbonusdossiers wel voorrang te gaan geven.

Hoe zit het in Wallonië of Brussel? Heb ik daar nog voordelen als ik een huis koop?

In Wallonië heet de woonbonus eigenlijk "wooncheque" of "chèque habitat". Die wordt berekend op uw inkomen en het aantal kinderen ten laste en dus niet op uw kredietaflossingen. Het voordeel is er wel beperkt in de tijd: je kunt er maximaal 20 jaar gebruik van maken.

In Brussel is de woonbonus al in 2017 afgevoerd. Dus ook daar kan u uw hypothecaire lening niet meer inbrengen in uw belastingaangifte. Maar in Brussel is daar een korting op de registratierechten voor in de plaats gekomen. Wie een Brusselse woning voor zichzelf koopt, betaalt op de eerste schijf van 175.000 geen registratierechten. Bij huizen die meer dan 500.000 euro kosten, betaalt u wel de 12,5 procent registratierechten.